Uzlaştırmacılık gerek Anglo Sakson ve gerekse Avrupa hukuku uygulamalarında hukuk mezunu olan ve olmayan kişilerce yerine geririlen multi disipliner bir alandır. Diger ülkelerden farklı olacak bu kararın yerinde bir karar olup olmadığını zaman gösterecek...
Oysa olması gereken uzlaştırmacılığı, psikoloji, sosyoloji, iletişim hukuk bilimi gibi multidisipliner bir alan olarak 4 yıllık lisans eğitimi şeklinde düzenlenmesi ( ayrı bir meslek sayilması) olmalı idi. Nitekim, UZLAŞTIRMACILIK, Mevcut hukuk sistemi öncesinde Alternatif bir çözüm yoludur. Hukuk fakültesi mezunları ise zaten mevcut hukuk sisteminin bir aktörüdür. Hukuki sistemler ile ve hukuki kimlige sahip kimselerce sorun çözüme kavuşturulacak ise hukuki sisteme , " ALTERNATİFLİK " söz konusu değildir zaten.
Kaldı ki, Avukatın tek geçim kaynağı davalardır. Uzlaştırma ile sorunun çözülmesi gelir kaybı demektir. Bu durum ise Avukatlar için " ÇIKAR UYUŞMAZLIGI" sorunsalını doğuracaktır. Yani avukat UZLASTIRMADAN elde edeceği gelirdense dosyayı olumsuz kapatıp, kendisi dosyanın müdafiisi veya vekili olmayı tercih edebilir. Veya bir başka avukat arkadaşına dosyayı paslayabilir.
DİPNOT: AVUKATLAR BÖYLE ETİK İHLAL YAPAR DEMEK BÜTÜN HUKUK CAMİASINI TÖHMET ALTINDA BIRAKMAK DOĞRU DEGİLDİR. LÂKİN OLABİLİR. OLMA İHTİMALİ GÖZ ARDI EDİLMEMELİDİR
Mevcut durumda eğer özlük/mali haklarda bir iyileştirme yapılmaz ise dosya başına alınan ücret oldukça düşük olduğundan avukatlar için pekte cazip olmayacağından başarı oranı düşme ihtimali çok yüksek. Hukuk fakültesi mezunu olmayan sahadaki uzlaştırmacılar, gerektiğinde tarafların ikametgahına kadar gidebilmekte uzlastırmanın sağlanması için çok fazla zaman ve emek sarf edebilirken uygulamada avukat sadece tebligat çekmek ile yetinebiliyor. Ve dosyayı iade edebiliyor.
Böyle bir karar verilmeden önce sahada meslek bazında uzlaştırmacıların başarı performansları istatistiksel olarak ele alınmalı idi.
Mevcut UZLAŞTIRMACILARIN kazanılmış haklarının korunacak olması olumlu bir gelişme iken hukuk fakültesi dışında kalanların artık UZLAŞTIRMACI olamayacak olması üzerinde düşünülmesi gereken bir husus.
Bakan Gül:
"....Uzlaştırmacı olmak için 'hukuk fakültesi' şartı getireceğiz
Adalet Bakanı Abdulhamit Gül: "Ceza muhakemesinde bundan sonra uzlaştırmacı olabilmek için hukuk fakültesi mezunu olma şartını getireceğiz"
- "Müzakere başarı oranı 2020 yılında yüzde 85'e ulaşmıştır"
Uzlaştırmanın ilk kez Türk Ceza Kanunu ve Ceza Muhakemesi Kanunu'yla ceza adalet sistemine dahil edildiğini belirten Gül, 2016'da kurumun tüm ihtiyaçlarının gözden geçirilerek daha disipline edilir hale getirildiğini söyledi.
Gül, uzlaştırmanın, anlaşmazlığın taraflarını memnun edecek bir müessese olduğuna dikkati çekerek, "1 Ocak 2017'den günümüze kadar toplam 993 bin 58 dosyada mağdur ile şüpheli, başka bir deyişle en az 2 milyon kişi Türkiye'de uzlaşma sağlamıştır. Böylece 2017 yılında yüzde 80 ile başlayan müzakere başarı oranı, 2020 yılında yüzde 85'e ulaşmıştır. Görüldüğü gibi uyuşmazlıkların barışçıl yöntemlerle çözülmesi yaygınlaşan bir yöntemdir." ifadelerini kullandı.
Uzlaştırmanın hukuki anlaşmazlıkların çözümüne katkı sağladığını belirten Gül, Mehmetçik Vakfı, LÖSEV, şehit ve gazi yakınları için açılan hesaplara bağış, engelli vatandaşlara yardım gibi uygulamalarla da uzlaştırmanın sonuçlanabildiğini bildirdi.
"Reform irademizi her alanda olduğu gibi bu alanda da çok diri tutuyoruz." diyen Gül, İnsan Hakları Eylem Planı'nın insan onurunun, hak ve özgürlüklerin daha iyi korunması kapsamında oluşturulan bir belge olduğunu dile getirdi.
Gül, İnsan Hakları Eylem Planı ve Yargı Reformu Strateji Belgesi'nin adım adım uygulamaya geçmesi için takvime bağlandığını, bu süreci takip ettiklerini söyledi.
- "Hukuk fakültesi mezunu olma şartı getireceğiz"
Bakanlık bünyesinde alternatif uyuşmazlık çözüm yollarına ilişkin kurumsal yapıyı güçlendireceklerini ifade eden Gül, şöyle konuştu:
"Ceza muhakemesinde bundan sonra uzlaştırmacı olabilmek için hukuk fakültesi mezunu olma şartını getireceğiz. Çünkü bu bir yargısal sürecin parçasıysa bu yargısal süreçte hukuk fakültesi mezunlarının, bu uzlaştırma sürecini yapabilmesi gerekir. Dolayısıyla uzlaştırmacı olabilmek için hukuk fakültesi mezunu olma şartının da yakın zamanda hayata geçmesini hedefliyoruz ve bu konuda da çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Elbette mevcut uzlaştırmacılardan istifade etmeyi sürdüreceğiz...."
Anadolu Ajansı
İSTANBUL BAROSUNA TEBLİĞ EDİLEN KARAR:
".......Barodan yapılan açıklamanın tamamı şöyle;
5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun “Uzlaştırma” başlıklı 253/24. maddesinde, avukat dışındaki uzlaştırmacıların “hukuk öğrenimi görmüş kişiler” olacağı düzenlenmiştir.
Yasada zikredilen “hukuk öğrenimi görmüş kişiler” ibaresi ile hukuk fakültesi mezunları kastedilmesine rağmen, 05.08.2017 gün ve 30145 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Ceza Muhakemesinde Uzlaştırma Yönetmeliği’nin uzlaştırmacı siciline kayıt olma şartlarının düzenlendiği 48. maddesinin 2. fıkrasının (ç) bendi olan: “Hukuk öğrenimi görmüş kişiler yönünden üniversitelerin hukuk fakültelerinden mezun olmak veya hukuk ya da hukuk bilgisine programlarında yeterince yer veren siyasal bilgiler, idari bilimler, iktisat veya maliye alanlarında en az dört yıllık yüksek öğrenim yapmış olmak,” hükmünün ve yönetmeliğin bazı maddelerinin kanuna ve hukuka aykırı olduğu gerekçesiyle iptali ile yürütmesinin durdurulması istemli olarak İstanbul Barosu tarafından Danıştay’da dava açılmıştır.
14.08.2017 tarihinde açılan davada 1 yıl 7 ay sonra, 18.03.2019 tarihinde yürütmenin durdurulmasıyla ilgili karar verilmiş; davanın açıldığı tarihten itibaren de 4 yıl 10 ay sonra, 22.06.2022 tarihinde esastan hüküm oluşturulmuştur. Bu karar da 6 ay sonra Baromuza tebliğ edilmiştir.
Davanın kısmen kabul kısmen reddine verilen uyuşmazlıkta, yönetmeliğin “Uzlaştırma müzakerelerinin gizliliği”ni düzenleyen 32/2. maddesi olan: “Aksi kararlaştırılmamışsa, taraflar, müdafi ve vekiller de birinci fıkrada belirtilen gizlilik kuralına uymakla yükümlüdür.” hükümde yer alan “Aksi kararlaştırılmamışsa…” ibaresinin iptaline karar verilmiştir.
İptal gerekçesi şöyledir:
“5271 sayılı Kanun'un 253. maddesi, 13. fıkrası ve 20. fıkralarında kurala bağlanan uzlaştırma müzakerelerinin gizliliği kuralı, davaya konu Yönetmelik maddesinin 1. fıkrasıyla, hem uzlaştırmacıları, hem de tarafları, müdafi ve vekilleri kapsayacak şekilde düzenlenmiştir. Bu haliyle tarafların, müdafi ve vekillerin de uzlaştırma müzakerelerinin gizliliğine ilişkin kurala uyma yükümlülükleri bulunmaktadır.
Öte yandan, 5271 sayılı Kanun'un anılan hükümleri incelendiğinde, uzlaştırma müzakerelerinin gizliliği kuralının istisnasını içeren bir hükme yer verilmemesine rağmen, Yönetmelik maddesinin 2. fıkrasında yer verilen dava konusu "aksi kararlaştırılmamışsa" ibaresiyle tarafların, müdafinin ve vekillerin uzlaştırma müzakerelerinin gizliliği kuralına uyma yükümlülüklerine istisna getirebileceklerinin kurala bağlandığı, bu durumun ise Kanun'da öngörülmeyen ve Kanun'da belirtilen düzenleme yapma yetkisini aşar nitelikte olduğu sonucuna varılmaktadır.
Ayrıca, dava konusu "aksi kararlaştırılmamışsa" ibaresiyle uzlaştırma müzakerelerinin gizliliği kuralına uyma yükümlülüğü taraflar, müdafi ve vekillerin iradesine bırakılmış ise de, gizliliğin istisnasını oluşturacak hal ve şartların belirlenmesine ve uygulanmasına yönelik sınırların açık ve net bir şekilde gösterilmediği, dolayısıyla anılan düzenlemenin hukuki belirlilik kuralına da uygun olmadığı sonucuna varılmıştır.
Bu haliyle davaya konu düzenlemede üst hukuk normlarına ve hukuki belirlilik ilkesine uygunluk görülmemektedir....”
ISTANBUL BAROSUNUN AÇIKLAMASI:
"......Bundan önceki Adalet Bakanı’nın: "Ceza muhakemesinde bundan sonra uzlaştırmacı olabilmek için hukuk fakültesi mezunu olma şartını getireceğiz. Çünkü bu bir yargısal sürecin parçasıysa bu yargısal süreçte hukuk fakültesi mezunları bu uzlaştırma sürecini yapabilmesi gerekir. Dolayısıyla uzlaştırmacı olabilmek için hukuk fakültesi mezunu olma şartını da yakın zamanda hayata geçmesini hedefliyoruz" söyleminin bir an evvel hayata geçirilerek uzlaştırmacıların yasada düzenlendiği biçimde avukatlar ve hukuk fakültesi mezunları tarafından yürütülmesi için gerekli girişimlerimizi İstanbul Barosu olarak sürdürmeye devam edeceğimizi meslektaşlarımızın ve kamuoyunun bilgisine sunarız...."
İSTANBUL BAROSU BAŞKANLI
HAZIRLAYAN: SERKAN HORUZ
